Ragıb-el İsfahani’ye göre فَطْر kelimesinin asıl anlamı bir şeyi uzunlamasına yarmak. Şu ayetteki kullanım bu anlamla örtüşüyor:

Yukarıdaki ayette geçen انفطر fiilinin masdarı olan infitar yarılma demek. Benzer bir mana aynı kökten gelen futur ^[1] kelimesinde de var:

Allah’ın varlığı ahiret hesabına yarması müsbet iken, yukarıda sual edilen yarık menfi ve ademi. Diğer bir deyişle, Allah’a iman bağlamında her türlü menfi futur nefyedilirken, ahirete iman bağlamında müsbet bir infitar gündeme geliyor. Eğitimsiz nazar varlığın ahiret hesabına yarılmasını kusur zannediyor. Halbuki o tam da ihtiyacı olan bir infitar.

Yine aynı kökten gelen fıtrat (فِطْرَة) kelimesi Türkçe’de de aynı anlamda kullanılıyor:

Fatır ise yoktan var eden anlamında:

35. sureye adını veren Fatır ismini Halık ve Yaratıcı gibi mefhumlardan ayırt edebilmemiz gerekir. Bu bağlamda yukarıdaki ayet “O, göklerin ve yerin fıtratını belirleyen, onlara işleyiş yasalarını koyandır” şeklinde de çevrilebilir. Mustafa İslamoğlu 35:1’deki Fatır ismi hakkında şu notu düşmüş:

Tohum fıtratı gereği yarılıyor yani infitar ediyor. Yarılamayan tohum ise çürüyor. Bu alemin ve fıtratımızın yarılmasına ihtiyacımız var. İnfitar sadece maddeyi esas alanlara futur gibi görünüyor ve nahoş geliyor:

Madde ve hayat ahiret hesabına infitar ederken, insan iradesi ile iftar ediyor. Hepimizin malumu olduğu üzere iftar orucu açmak / bozmak demek. Alem-i şehadet fıtratımızı tutarken, biz de oruç tutuyoruz. Fıtratımız burada infitar ederek ahiretteki ziyafet sofrasına gittiği gibi, biz de burada iftar ederek ahiretteki asılların numunelerini soframıza getiriyoruz.

Oruç mevsiminin bitiminde gelen Ramazan bayramının Arapça’daki karşılığı Eid-ul Fitr (عيد الفطر). Bu bayramdan önce fitre zekatı veriyoruz ki, fıtratımız yırtılsın ve erisin, ahiret müjdesini herkes alsın ve infitar yani terhis ile Rabbe dönüş bayramı umumi olsun.